[บทความ] “มีข้าวแต่ขายให้เพื่อนบ้านราคาถูกไม่ขายพ่อค้าเพราะเอาไปขายแพง”

นายหมื่น อนันต์ อายุ 66 ปี
เกษตรกร ตำบลตาลชุม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน

“ช่วงโควิด ที่ผ่านมาตั้งแต่ปีที่แล้ว ก็มีปัญหาบ้างเรื่องรายได้ที่ลดลง แต่ก็อยู่ได้เพราะมีกินทุดกอย่าง ยิ่งข้าวปลูกเยอะมีกินพอขายถูกให้เพื่อนบ้านได้ ไม่ขายพอค้าเพราะเอาไปขายแพง ผักก็มีกินหลายอย่าง เลี้ยง ไก่ เลี้ยงหมูด้วย ทำให้มีกินได้ตลอดปี”

ลุงหมื่น หรือ นายหมื่น อนันต์ เกษตรตำบลตาลชุม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน ที่เข้าร่วมเป็นเกษตรกรในโครงการพื้นที่ต้นแบบบูรณาการแก้ไขปัญหาและพัฒนาพื้นที่จังหวัดน่าน ตามแนวพระราชดำริ ที่ทางมูลนิธิปิดทองหลังพระฯ เข้าไปดำเนินการตั้งแต่ปี 2552 ผ่านมา 12 ปี ลุงหมื่นบอกว่าได้เห็นการเปลี่ยนแปลงหลายอย่างในทางที่ดีขึ้น ทุกวันนี้ลุงหมื่นบอกว่ารู้สึกภูมิใจที่สามารถพึ่งพาตนเองได้ ในพื้นที่ที่ทำเกษตรกว่า 10 ไร่ปลูกพืชกว่า 52 ชนิด ที่ได้ผลผลิตเพียงพอที่จะบริโภคและนำไปจำหน่ายเป็นรายได้เลี้ยงครอบครัว แถมยังได้แบ่งปันพืชผลทางการเกษตร ต้นพันธุ์ให้กับเพื่อนบ้าน กับคนสนใจที่อยากมาเรียนรู้

“ทุกวันนี้ภูมิใจ เพราะมีคนสนใจมาเยี่ยมชมเรื่อย ๆ ได้เจอผู้ใหญ่หลายคนที่มาเยี่ยมชมแปลงเกษตรของเรา”

ลุงหมื่นเชื่อมั่นว่าสามารถดูแลตนเองและครอบครัวได้ดี แม้ช่วงที่เกิดปัญหาการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ที่ทำให้รายได้ในครัวเรือนลดลง แต่ยังมีพืชผลการเกษตรที่ปลูกไว้หลากหลายชนิด รวมถึงข้าวที่ทำให้มีอาหารการกินอุดมสมบูรณ์ ตลอดทั้งปี มีเลี้ยง เป็ด ไก่ หมู ฯลฯ ทำให้ไม่เดือดร้อนและอยู่ได้อย่างสบาย และยังช่วยเพื่อนบ้านที่ไม่ได้ทำนาไม่ต้องซื้อข้าวราคาแพง

ก่อนหน้านี้ “ลุงหมื่น” เคยรับจ้างทำงานก่อสร้างที่กรุงเทพฯ แต่รายได้ไม่สม่ำเสมอ ส่วนที่บ้านตำบลตาลชุม ก็ทำไร่เลื่อนลอย ปลูกข้าวโพด ต้องเจอปัญหาหลายอย่าง รวมถึงสารเคมี แต่เมื่อปรับวิถีการทำเกษตรตามที่เจ้าหน้าที่ปิดทองหลังพระฯแนะนำ ปลูกพืชหลังนา เป็นเกษตรแบบผสมผสานก็ทำให้ลดค่าใช้จ่ายไม่ต้องไปซื้อกิน ปัจจุบันเน้นปลูกไม้ใหญ่เป็นผลไม้ตามฤดูกาล เมื่อได้ผลิตก็นำไปขายทำให้มีรายได้เพิ่มไม่ต้องพึ่งแต่ข้าวโพดเหมือนเมื่อก่อน อีกทั้งยังมีข้าว และข้าวโพดที่ยังทำอยู่เหมือนเดิมโดยเฉพาะข้าวโพดหวาน

“ข้าวที่ปลูกนี่ก็เก็บไว้กินเอง กับขายให้เพื่อนบ้านที่ไม่ได้ปลูกข้าว ช่วยได้ไม่ให้เขาเดือดร้อน เพราะข้าวมีเยอะ ไม่อยากขายให้พ่อค้า เพราะพ่อค้าเอาไปขายราคาแพงขึ้น ข้าวเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยคนในหมู่บ้านให้มีข้าวกินเหมือนกัน ของที่ปลูกหลายอย่างก็แลกเปลี่ยนกันได้ไม่ต้องซื้อ”

ที่ดินทำกินขอบครอบครัวอนันต์มีรวมกันประมาณกว่า 21 ไร่ ลุงหมื่นแบ่งที่ 11 ไร่ให้ลูก 2 คน เป็นชาย และหญิง ที่ต่างก็มีครอบครัวแล้วเพื่อไว้ทำกิน ส่วนตัวเก็บไว้ประมาณ 10 ไร่ ก็พยายามพัฒนาปลูกพืชหลากหลายเพิ่มขึ้น เรียนรู้ไปเรื่อย ๆว่าชนิดไหนเป็นที่ต้องการของตลาด ขายได้ราคาก็จะหามาปลูก เจ้าหน้าที่มาแนะนำอะไรที่คิดว่าดีก็ไปศึกษาเรียนรู้ตลอด พวกไม้ยืนต้นที่เป็นผลไม้ มีทั้งลำไย ลิ้นจี่ ส้มโอ ฯลฯ ผักก็ปลูกหลายชนิดถ้าไม่ได้ขายก็มีไว้กินได้ไม่ต้องซื้อ รายได้ก็มีอยู่เรื่อย ๆ จากของที่ปลูกมีคนมาขอซื้อก็ขาย เหลือก็ยังแบ่งปันให้เพื่อนบ้านได้อีก

ความตั้งใจก็คิดว่ามีอะไรที่เป็นความรู้ก็จะศึกษาเพื่อพัฒนาตัวเองไปตลอด นอกจากการเกษตร เรื่องบริหาการเงินในครัวเรือนที่ปิดทองหลังพระฯเข้ามาอบรมก็ไปเรียนรู้ ตอนนี้สนใจเรื่อง โคกหนองนา ก็จะสมัครไปด้วย เพราะอยากพัฒนาเรื่องแหล่งน้ำในแปลงเกษตรของตัวเอง ตั้งใจจะทำ จะเรียนรู้ไปเรื่อย ๆ เพราะคิดว่ายังมีอีกหลายอย่างที่ศึกษา เพื่อพัฒนาตัวเอง มีอะไรใหม่ๆ ที่หน่วยงานเข้ามาแนะนำ น่าสนใจอีกมาก ได้ทั้งความรู้การเกษตรรู้เรื่องพืชใหม่ ๆ ที่ตลาดต้องการ

“ผมจะทำตามแบบพ่อหลวงที่ท่านสอนไว้ เรื่องเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวทางที่ดีที่ทำให้พึ่งพาตัวเองได้ มีอาชีพเลี้ยงครอบครัวได้ไม่เดือดร้อน รายได้อาจไม่มาก และยังมีหนี้แต่ก็เชื่อว่าอีกไม่นานจะสามารถปลดหนี้ได้”